In mijn eerdere blog vroeg ik wat ‘maatschappelijke waardecreatie’ voor jóu is, gezien in relatie tot stadsontwikkeling. De antwoorden kwamen van mensen die als professionals of initiatiefnemers met de leefomgeving te maken hebben. Maar wat blijkt? Jullie definitie van waardecreatie verschilt nauwelijks van die van ‘de bewoner’. Kans om samen door te pakken en de stad te ontwikkelen vanuit een breed perspectief!
Waarden – input van de lezer
Kort samengevat vinden jullie dat er sprake is van maatschappelijke waardecreatie wanneer onder andere de onderstaande criteria zijn opgevuld:
– samenwerking door partijen met verschillende belangen is een must
– eindgebruiker aan zet
– er wordt van circulaire economie uitgegaan
– er wordt van de beginwaarden uitgegaan
– er ontstaat meerwaarde op meerdere fronten, voor de mens, natuur en economie
Het middel om waarde te creëren?
Ik had ook een oproep om een naam te bedenken van ‘het middel voor het maken van keuzes en afwegingen bij nieuwe ontwikkelingen die doorzichtig, consistent en breed gedragen zijn’. Een ‘Maatschappelijke Programma van Eisen’ (MPvE) zou zo’n naam kunnen zijn, maar kan teveel als een extra instrumentarium klinken, terwijl het breed kijken juist geïntegreerd en vanzelfsprekend zou moeten zijn bij ontwikkelingen van stad en land. Jullie hadden uiteenlopende benoemingen voor het middel, hier een aantal:
– Burgereis
– Maatschappelijke waardecreatie
– Meervoudige waardecreatie
– Social Value Act
– Gelijk speelveld (investeerder – gebruiker)
Ik ben gaan kijken van wie de input komt. Jullie blijken mensen te zijn, die zich op de een of ander manier al bezighouden met gebiedsontwikkeling – professionals en initiatiefnemers. Om het blikveld breder te maken volgt een ‘kijkje in de keuken’ van een proces van AM Landskab met bewoners. In dit geval, de start van het proces voor de invulling van tijdelijke ruimtes in Leidsche Rijn centrum. Welke ideeën hebben een groep bewoners, voor wie, en welke waarde leveren de ideeën op?
Breed proces – krachtenveld en lokale stakeholders
De tijdelijk ruimtes bestaan uit in totaal 4 hectare van ‘vlekken’ die voorlopig onbebouwd blijven als het compacte LRCentrum eind 2017 wordt opgeleverd. Allereest is een quick-scan van eisen, wensen en verlangens gemaakt. AM Landskab heeft i.s.m. ‘Meet the Locals LRCentrum’ de gemeente, vastgoedontwikkelaar ASR en sleutelfiguren in de wijk gesproken. We hebben wijkraadplegingen doorgenomen en de ervaringen rondom de opening van het eerste plein in het LRCentrum, dat voor en door de lokale was georganiseerd, meegenomen. We zochten de mogelijke lokale stakeholders en nodigden ook hen uit voor een interactieve workshop met bewoners.
Workshop vanuit de leefwereld van bewoners
In de workshop werd er met thema’s gewerkt, die vanuit de quick-scan blijken te leven in de wijk, bijvoorbeeld de wens voor ‘ontmoetingsplekken’. De aanwezigen in de workshop droegen ideeën aan, waarbij het doel is om contact te leggen tussen het compacte centrum en de bewoners in de bestaande wijken. Bijvoorbeeld een gezamenlijke moestuin voor kinderkunstlocatie de Vrijstaat, en de toekomstige basisschool of een ‘binnenbroedplaats’ voor creatieve ondernemers met daarbij gaming voor jongeren van de naastgelegen middelbare scholen. Er werd graffiti-art op lege keerwanden voorgesteld en hergebruik van bouwmaterialen voor bijvoorbeeld een doolhof, een stadsstrand en speelaanleidingen. Bovendien een idee voor ‘koeien in de wei’ die uit het volgende boerendorp worden gehaald, om op die manier de link tussen ‘waar komt mijn eten vandaan’ en het nieuwe foodcourt van het compacte centrum te leggen.
Experience park als verbinding
Daarnaast werden ideeën aangedragen die als doel hebben om verschillende leeftijden en leefstijlen met elkaar te verbinden. Deze ideeën werden tijdens de avond geclusterd in één concept, een zogenaamd Experience park met bewegen als thema. Trendy sporten zoals skaten, freerunning en calisthenics werden genoemd, beweegspelletjes door middel van digitale interactie en licht of misschien wel energie opwekken door fietsen gesponsord door de ondernemers van het nieuwe LRCentrum. Maar ook een reuze-schaakspel voor de bekende club Magnus en een Spaanse trap/amfitheater idee, aangevuld met zitplekken voor ouderen voor lokale optredens en happenings. De plek moet flexibel zijn en moet nieuwe ideeën – bijvoorbeeld afkomstig van de nieuwe centrumbewoners – kunnen opnemen.
De waarden van bewoners
De avond liet zien dat bewoners ideeën hebben die veel verder gaan dan een ‘mooie invulling’. Er werd gezocht naar meerwaarde creëren op verschillende fronten en voor verschillende mensen. Niet uniek, met de juiste inspiratie denken mensen heel gauw ‘breed’. Er werd gediscussieerd over gezondheid, energie, hergebruik, beleving en over hoe ingrepen betaald worden. Op basis van de aangedragen ideeën is duidelijke dat deze bewoners vanzelf in ‘meervoudige waardecreatie’ denken, al noemen ze dat niet zo. Bewoners hebben het eerder over verschillende begrippen. Bijvoorbeeld verbinding, beleving, identiteit, ontmoeting, duurzaamheid, oorspronkelijkheid. Dat is nou zo leuk aan het werken met bewoners. Een leek denk niet in onderdelen, in ‘huizen’, ‘water’, ‘wegen’, ‘sociale activiteiten’ etc., maar gewoon in een ‘fijne leefomgeving’ en dat is alles omvattend. De zoektocht gaat uit naar waardecreatie op veel fronten bij nieuwe ontwikkelingen want dán bereik je een goede leefomgeving.
Leren van invulling tijdelijke ruimtes in LRCentrum
Voor de tijdelijke ruimtes is getracht om vroeg in het proces een verbreding en verrijking van deelnemers in de besluitvorming in te zetten. Ik beschouw de tijdelijke ruimtes in LRCentrum als een testcase, waaruit je lering kan trekken voor een breed proces, voor hoe je bestaande waarden een plek geven en voor meervoudige waardecreatie als doel. Ik zou hiervoor burgereis/meervoudige waardecreatie/MPvE of simpelweg de vraag ‘hoe maak je een goede leefomgeving?’ als middel willen gebruiken om gezamenlijk besluiten te nemen.
Spannend proces van gelijk speelveld
Er ligt nu een afspraak met ontwikkelaar, gemeente en bewoners om samen op te trekken in een gelijk speelveld. Het spannende is nu, hoe dit proces in het gelijke speelveld verder gaat en de keuzes voor inrichting en programmering van de tijdelijke ruimtes beïnvloedt. Het is spannend wie welke investeringen gaan doen en of die zich terugverdienen. Terugverdienen in financieel opzicht kan één van de waarden zijn, terugverdienen in de waarden die bewoners benoemen is het brede blikveld. Als het proces succesvol uitpakt, is de volgende spannende stap of dit proces als voorbeeld kan dienen voor de ‘échte’ toekomstige ontwikkelingen. Maar daarmee loop ik wellicht vooruit op de zaken. Nu eerst de invulling van de tijdelijke ruimtes.
Breed beginnen met Hét AM Landskab Zandlopermodel
Dit sluit aan op de werkwijze van AM Landskab, waarbij breed beginnen en eerlijk verhaal van dilemma’s, de kern vormt van een doortastend proces met succesvol resultaat. Deze beproefde methode deel ik graag met jou via ons e-book met hét AM Landskab Zandlopermodel HIER gratis aan te vragen.
