De wijken Nieuw Velve en Lindenhof in Enschede stonden in 2006 voor grote uitdagingen in verband met herstructurering. De twee Krachtwijken werden samengevoegd, er stond een grondige renovatie op stapel en het verbeteren van het imago was hard nodig. Woningbouwcorporatie De Woonplaats had bovendien besloten om het hele proces met een hoge mate van bewonersparticipatie te doorlopen. Er was een hoge ambitie op het gebied van energie besparen en Velve-Lindenhof is de eerste Passiefhuis wijk in Nederland. Anne-Mette Andersen heeft aan het project gewerkt vanaf de eerste visie op de stedenbouwkundige herstructurering tot het leggen van de laatste steen in de openbare ruimte.
Krachtwijk wordt Prachtwijk, Groen Velve-Lindenhof, foto’s © Nadine van den Berg
Zelf kiezen voor renovatie of nieuwbouw
Het stedenbouwkundige plan maakt er één wijk van, plankaart: tlu landschapsarchitecten i.s.m. Heren 5
De Woonplaats gaf zijn huurders de mogelijkheid om te kiezen voor sloop of renovatie. Er was slechts op enkele plekken een rijtje dat voor renovatie koos. Tezamen met een drietal jaren ’80 wooncomplexen, die niet voor sloop in aanmerking kwamen, moest dat in een structuur van één nieuwe wijk gevat worden. Anne-Mette Andersen (bij start plan werkzaam bij tlu landschapsarchitecten) heeft eerst in samenwerking met Heren 5 Architecten, gemeente Enschede en De Woonplaats een stedenbouwkundig plan uitgewerkt voor ‘Groen Velve-Lindenhof’ en vervolgens het openbare ruimte ontwerp gemaakt.
Groene schakel theorie als inspiratie
Als ruimtelijke inspiratie voor het nieuwe plan, als middel om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen in het participatieproces én als input voor een nieuw imago voor de wijk is de zogenoemde Groene Schakel Theorie toegepast. De theorie is een uitkomst van een verkenning van groen in aandachtswijken, waaraan Anne-Mette Andersen eerder had gewerkt in opdracht van de Raad van het Landelijk Gebied. Bij analyse van de wijken bleek dat de schakel ‘raamwerkgroen’ afwezig was en dat het begrip ‘voortuingroen’ niet leefde onder de bewoners.
De Groene Schakeltheorie werd in de praktijk gebracht in Groen Velve-Lindenhof
De Lanen, het Bomenerf en Velveplein
In het plan ontstond plek voor een ontmoetingsplein, foto © Nadine van den Berg
‘De Lanen’ zijn toen geïntroduceerd. Doorlopende, asymmetrische vormgegeven wegen met veel ruimte en beplanting die aan ‘voordeurgroen’ doet denken, maar formeel openbare ruimte is. De woningen werden opgeleverd met een smalle strook verharding, die de bewoners vrij konden invullen. Daarnaast werd de Bomenerf – één groot plein met honingbomen en ‘shared space’ als middel ingezet om de bestaande wooncomplexen te verbinden met de zijkanten van de nieuwe woningen en een overgebleven gerenoveerde rij. Tenslotte bleek er ruimte te zijn voor een nieuw plein, het Velveplein, dat als ontmoetingsplek kon functioneren voor de diversiteit aan bewoners in de nieuwe wijk.
Metamorfose van een aandachtswijk
Tijdens bewonersavonden en inloopmiddagen is de visie voor de wijk en de keuze voor de invulling van de openbare ruimte gezamenlijk bepaald. Langzaamaan ontstond het begrip dat ‘openbare ruimte’ écht meer kan zijn dan rommelige plekken met zwerfvuil en onkruid dat alleen maar uitnodigt om autowrakken op te stallen. De informele inrichting met hoogwaardige materialen en veel groen en hun hun geliefde bezigheden ‘zitten, verblijven en kijken’ serieus nemen, heeft aangeslagen bij de bewoners. Nu wonen de bewoners naar eigen zeggen met trots en plezier in Velve-Lindenhof. Vaktijdschrift De Blauwe Kamer formuleert het zo: ‘het lijkt in niets meer op een Vogelaarwijk’.
De uitstraling van de wijk past bij zijn nieuwe naam ‘Groen Velve-Lindenhof’, foto © Nadine van den Berg
