Het Cruquiusterrein in Amsterdam stond in 2010 voor een uitdaging. Het industrieterrein was begonnen aan zijn langdurige transformatie naar een attractieve woon- en ondernemersgebied met één gerealiseerd woon-werkblok tussen de loodsen met zware industrie. Hoe kon je het gebied gedurende de transformatieperiode aantrekkelijk maken voor wonen, werken en cultuur? Anne-Mette van Lieshout Andersen bedacht, in samenwerking met marketingcommunicatiebureau Chain Connection, hiervoor een kansrijke ontwikkelstrategie, de ‘Cruquius-schuifpuzzel’. Een nog steeds zeer actuele strategie voor het invullen van ‘tijdelijke ruimtes’ die een bouwontwikkeling afwachten.
Eigen karakter
Het Cruquius schiereiland is gesitueerd tussen Amsterdam CS en de A10, heeft goede tram- en metroverbindingen en heeft daarnaast een prachtig, weids uitzicht over het IJ; een verborgen A-locatie voor bedrijven. De bijzondere sfeer van water om het gebied en karakteristieke, industriële elementen geeft samen met de ligging tussen Borneo-Sporenburg en de Indische Buurt het gebied de potentie om een woon- en werkgebied met een heel eigen karakter en een rijk cultureel aanbod te gaan worden.
De rij voormalige wijnsilo’s is een prachtig herkenningspunt
Elke fase trekt andere leefstijlen
Het uitgangspunt voor de ontwikkelingsstrategie is om het gebied tijdens elke willekeurige ontwikkelfase aantrekkelijk te maken voor steeds andere leefstijlen en ondernemingen.
In de strategie wordt de openbare ruimte gezien als motor voor nieuwe ontwikkelingen. Door tijdelijke functies in de openbare ruimte te ontwikkelen, waar op dat moment behoefte aan is, wordt er reuring gecreëerd en nieuwe bezoekers naar het Cruquius-eiland getrokken. Je kunt je voorstellen dat spontaan opgestane functies, evenementen en activiteiten langzaam aan een permanente plek krijgen.
Leefbaarheid garanderen tijdens een transformatie
Puzzelen met openbare ruimte plekken en investering
Het bouwprogramma, en daarmee ook het te maken bestemmingsplan, moet een nieuwe vorm voor flexibiliteit in zich hebben. Voor de ontwikkelingsstrategie zijn er simpelweg ‘ontwikkelgebieden’ aangeduid. Het programma in deze gebieden is vrij. Er is hiermee wél een keuze gemaakt welke bebouwing en elementen er bewaard worden en eventueel een nieuwe bestemming krijgen.
Zoals hieronder te zien is, wordt in de ontwikkelingsstrategie een onderscheid gemaakt tussen ‘permanente’ openbare ruimte plekken en ‘tijdelijke’ openbare ruimte plekken. De hoogte van de investering hangt af van het type openbare ruimte. Op plekken met bijzondere bebouwing dat karakter geeft aan het gebied, wordt de invulling van de openbare ruimte voor de lange termijn en met een hoge kwaliteit uitgevoerd.
Fase 1, werken-wonen-genieten-leven =
zzp’ers-thuiskomen-events-guerilla stores
Werken fase 1:guerilla stores in de ‘Flexstrip’
toplocatie-bijzonder-1 hour pleasure-flex strip
Fase 3, werken-wonen-genieten-leven =
statement-natuurlijk-beleving om de hoek-binnenstadgevoel